Zelf doen

Zelf doen

Op deze pagina vind je praktische tips om in je dagelijkse dingen bij te dragen aan een circulaire samenleving. De tips staan op volgorde van impact onderverdeeld in vier thema’s. Minder kopen, langer gebruiken, slimmer kiezen en beter weggooien. Een leuke manier om te beginnen is om een ecologische voetafdruk scan te doen en er zo achter te komen waar je het beste kan beginnen. Maar je kan natuurlijk ook gewoon direct van start met iets dat je aanspreekt! Focus je liever op de politiek? We’ve got you covered. Veel plezier!

Stap 1: Minder kopen

  • Delen of lenen
    Wat is het?
    In een groene circulaire samenleving van de toekomst gebruiken we met elkaar minder producten. Een belangrijke manier om daar werk van te maken is door meer spullen samen te gebruiken. De gedachte daarachter is simpel. Door auto’s, fietsen, spellen of gereedschap (de mogelijkheden zijn eindeloos) niet meer individueel aan te schaffen maar via een centrale plek of digitaal platform te delen – kun je op een leuke manier ‘circulair’ bij jou thuis in de praktijk brengen en je ecologische voetafdruk verkleinen.

    Waarom is het circulair?
    We weten namelijk dat veel spullen, bijvoorbeeld auto’s en boormachines, meer dan 95% van de tijd stil staan. Dat kost onnodig geld, ruimte in en om het huis en grondstoffen. Door te delen worden producten veel intensiever gebruikt en zijn er dus veel minder van nodig om iedereen blij te maken. ‘Minder’ is in dit geval goed, want de milieu-impact van productie neemt hiermee af. Bijvoorbeeld door minder CO2-uitstoot, minder land- en watergebruik of minder grondstoffen (zoals metaal, rubber en hout).

    Wat kun jij doen?
    Wanneer je iets nodig hebt, kijk dan eens of er in de buurt deelinitiatieven of -aanbieders actief zijn. Een paar tips:

    1. Onderzoek of er een initiatief rond deelmobiliteit bij jou in de buurt is. Bijvoorbeeld via een lokale energiecoöperatie of bewonersgroep (zoals Buurauto, of  Samen Slim Rijden Zeist). Leen de auto van een buur via SnappCar of pak een gedeelde auto van GreenWheels, Car2Go (in Amsterdam of andere Europese steden) of één van de andere aanbieders. Ook elektrische fietsen kun je op steeds meer plekken huren.
    2. Verken of er in jouw buurt andere spullen worden gedeeld zoals speelgoed, bordspellen, machines, gereedschap, planten en zaden, aanhangers of caravans. Als er geen lokaal initiatief bestaat, bijvoorbeeld via lokale groepen of buurtverenigingen, kijk dan eens op het online deelplatforms Peerby of Togethy. MilieuCentraal heeft een compleet overzicht van deelplatforms voor uiteenlopende spullen. 
    3. Maar liefst 10% van de wereldwijde CO-uitstoot wordt veroorzaakt door de productie van kleding en schoenen. Daarnaast is het watergebruik gigantisch: voor één katoenen T-shirt is ongeveer 2700 liter water nodig! Check in onze nieuwe brochure hoe je met circulaire mode aan de slag kunt…
    4. Sommige bibliotheken lenen zelfs spullen uit, zoals de Utrechtse Bespaarbibliotheek. Op Camptoo.nl kun je bijvoorbeeld een camper of caravan lenen: handig voor een weekendje weg. De website deeleconomieinnederland.nl heeft een overzicht gemaakt van landelijke initiatieven.
    5. Haal je boodschappen voor een deel bij een biologische moestuin van buurtbewoners of sluit je aan bij een Herenboeren initiatief. Vaak kan je aan zo’n groepsinitiatief meedoen zonder direct ook actieve vrijwilliger te worden.
    6. Check het productoverzicht op onze website en zoek naar aanbieders die ‘delen’ als businessmodel hebben. Denk bijvoorbeeld aan de inmiddels beroemde Swapfiets!

  • Verpakkingsvrij en plasticloos inkopen
    Wat is het?
    Eigenlijk is het voor iedereen al normaal om een eigen tasje mee te nemen naar de winkel. Wil je een stapje verder gaan? Denk eens aan geheel verpakkingsvrij of afvalvrij leven. In dit inspirerende filmpje laten twee zussen van Het Zero Waste Project zien hoe ze (bijna) afvalvrij leven.

    https://youtu.be/iBj8nbEJ_CA

    Waarom is het circulair?
    Het verminderen van plastic is een hele goede stap voor de circulaire economie: je zorgt namelijk voor minder (zwerf)afval. Door wegwerpplastics te vermijden stem jij met je portemonnee voor een betere wereld.

    Hoe werkt het?
    Wil je ook afvalvrij leven? Kijk dan voor leuke tips op: Zero Waste Project of doe inspiratie op met deze verhalen.

    Tip: verken of er bij jou in de buurt een inzamelpunt of circulaire werkplaats is voor bijvoorbeeld doppen, deksels of verpakkingen. Je kan ook even contact opnemen met onze adviseur in jouw provincie voor meer informatie.

  • Zelf maken
    Wat is het?
    Vind je het leuk om dingen zelf te maken, te knutselen of creatief bezig te zijn? Overweeg dan eens om sommige dingen zelf te maken! Huishoudelijke producten zijn hier bijvoorbeeld heel geschikt voor. Van tandpasta, zeep, wasverzachter en schoonmaakmiddel tot kaarsen en zalfjes. Voor de liefhebbers kan het in sommige gevallen ook duurzaam zijn om bijvoorbeeld je eigen kleding te maken!

    Waarom is het circulair?
    Het verschilt natuurlijk een beetje per product, maar er zijn een aantal redenen waarom zelfgemaakte producten een positieve impact hebben. In veel verzorgingsproducten zitten microplastics. Wanneer jij zelf een potje maakt, dan kun je dit voorkomen en weet je precies wat er in zit. Daarnaast zijn bijna alle producten die je in de winkel ziet op een niet duurzame manier verpakt. Je voorkomt door het zelf te doen dus een hoop afval en grondstoffen (en de energie die nodig is om alles te recyclen). Tot slot kun je bij het maken van je eigen middeltjes voor natuurlijke en biologische ingrediënten kiezen. Dat maakt een groot verschil.

    Wat kun jij doen?
    Wanneer je huishoudartikelen nodig hebt, denk dan eens na of je het zelf zou kunnen maken. Al is het maar om eens te experimenteren! Een paar tips:

    1. Online zijn talloze recepten te vinden om je eigen huishoudartikelen te maken. Je zou je zoektocht kunnen beginnen bij Zonder Zooi of HetKanWel, maar speur vooral verder naar dat éne recept waar jij energie van krijgt.
    2. Dille en Kamille heeft ook goede tips en mooie voorbeeldproducten.
    3. Gebruik zoveel mogelijk potjes en bakjes die je kan hergebruiken en voorkom extra afval
    4. Laat je inspireren door één van de vele lifestyle bloggers op social media, of kijk eens rond op Etsy voor meer inspiratie!

Stap 2: Langer gebruiken

  • Repareer wat kapot is
    Wat is het?
    Vaak zijn defecten simpel te verhelpen. Je hoeft dus, al kan je echt niet zonder, niet meteen naar de winkel voor een nieuw product! Ook als je zelf niet zo handig bent, zijn er steeds vaker helpende handen beschikbaar. Zo zijn er door heel Nederland verschillende Repair Cafés waar vrijwilligers je gratis helpen om huishoudelijke apparaten te repareren. Hier zie je waar je allemaal terecht kunt!

    Waarom is het circulair?
    Als je er voor kiest om je spullen te repareren dan ben je hartstikke circulair bezig. Je zorgt er namelijk voor dat een product een langer leven krijgt. Daardoor zijn zijn er minder grondstoffen nodig. Daarnaast heb je door je product niet weg te gooien de afvalberg een stukje kleiner gehouden.

    Hoe werkt het?
    Milieu Centraal heeft een handig stappenplan wat je kunt doen als iets kapot is. Dat begint bij goed onderhoud: door een product netjes te houden krijgt het een langer leven. Als er dan toch iets stuk is, check dan of je reparatie of vervanging slimmer is: sommige apparaten kun je beter vervangen, bijvoorbeeld omdat er al veel energiezuiniger varianten zijn. Als je vervolgens wilt gaan repareren, kijk dan eerst of je nog garantie hebt: een monteur kan de reparatie uiteindelijk vaak beter verzorgen dan je zelf kunt. Als de garantie verlopen is, en je bent zelf niet zo handig, dan schakel dan hulp in: een Repair Café is daar een uitstekende plek voor. Als dat uiteindelijk allemaal niets oplevert, laat dan je product goed recyclen. Veel onderdelen kunnen vaak nog hergebruikt worden.

    Denk bij repareren ook aan je kleding! De milieu-impact van mode is gigantisch, maar vaak kun jij bij een lokale kledingmaker die kapotte rits of knoop nog makkelijk en goedkoop laten vervangen. Je kan dat misschien ook zelf of samen met iemand bij je thuis. Je leest meer over circulaire mode in onze brochure… 

  • Bouw met circulair materiaal
    Wat is het?
    Bouwmaterialen hebben we nou eenmaal altijd nodig. Maar wist je dat heel veel circulaire alternatieven bestaan? Circulaire bouwmaterialen heb je in drie soorten:

    • Gebruikte materialen: sloophout, tweedehands deuren, bakstenen, stoeptegels, etc.

    In bijna elke gemeente heb je wel één of meerdere bedrijven die dit soort materialen verkopen. Voor de Utrechtse regio is dat bijvoorbeeld oudebouwmaterialen.nl. Ook in Drenthe komt er beweging vanuit verschillende partijen – kijk maar eens hier!

    • Restpartijen van particulieren en bouwbedrijven (nieuw bouwmateriaal dus). Hiervoor is in de regio Amersfoort een initiatief gestart: Klus de Bouwkringloop
    • Biobased of makkelijk recyclebare of volledig afbreekbare bouwmaterialen. Denk hierbij aan stro, hennep, hout, vlas, leemstenen. Kijk eens op eco-bouwmaterialen.nl.

    Waarom is het circulair?
    Bij de bouw van je eigen huis of een serieuze verbouwing heb je heel veel bouwmateriaal nodig. Een bezoek aan de bouwmarkt is dan de gebruikelijke route. Die nieuwe bouwmaterialen en producten hebben echter allemaal hun eigen milieuimpact. Dat kan beter!

    Hoe werkt het?
    Een mooi voorbeeld van ecologisch bouwen is te vinden in Overijssel. EcoBouwSalland gebruikt gerecycled en nieuw hout, stro, hennep, vlas en bamboe. Daarnaast bouwen ze dampopen en winddicht, dus de huizen zijn warm in de winter en  koel in de zomer. EcoBouwSalland wil bio-ecologisch bouwen betaalbaar maken voor een grotere groep mensen en deze bouwwijze verder professionaliseren. Daarom organiseren ze workshops voor leken en belangstellenden om hun kennis en vaardigheden te delen. Neem eens een kijkje op de website. Bij het gebruik van alle bouwmaterialen (ook reguliere) geldt: blijf zelf kritisch op wat je koopt en laat je door meerdere partijen adviseren als je zelf niet de kennis hebt.

    Meer weten? Lees hier onze flyer over circulair aanbouwen!

 

Stap 3: Slimmer kiezen

  • Koop lokaal of tweedekans
    Wat is het?
    Door je etenswaren – of spullen die je gewoonweg nodig hebt – zoveel mogelijk in je directe omgeving en ’tweedekans’ te kopen help je ook de beweging naar een alternatieve economie, waarin we minder grondstoffen nodig hebben en minder afhankelijk zijn van grote ketens, supermarkten of webwinkels. 

    Waarom is het circulair?
    Door in de buurt of ’tweedekans’ te kopen wordt de keten met bedrijven die ‘iets moeten verdienen’ korter en zijn er minder vervoersbewegingen en materialen nodig. Dat betekent dat er minder winst gemaakt moet worden en dat er minder verkocht hoeft te worden. Minder impact dus. Bovendien gaat jouw geld (of tijd) één op één naar (iemand uit) de community die daar voor heeft gewerkt. Niet naar een aandeelhouder in China. Wel zo eerlijk. Ook dat zorgt er weer voor dat onze economie stukje bij beetje kan loskomen van haar ‘groeiverslaving’. En dat is nodig, als we écht 100% circulair willen worden.

    Ander bijkomend voordeel: lokale groepen en bedrijven blijken veel actiever bezig te zijn met groen en circulair ondernemen. Ze kennen hun omgeving, weten beter wat er speelt en leeft. Ze wonen er immers vaak zelf. Zo kunnen zij beter inschatten waar grenzen liggen en wat er mogelijk is om ook iets terug te geven aan de natuurlijke kringlopen.

    Hoe werkt het?
    Je kan er bijvoorbeeld een sport van maken om:

    1. Zoveel mogelijk in te kopen bij boerderijwinkels (kijk hier voor een handig overzicht in jouw provincie)
    2. Aan te sluiten bij een Herenboeren initiatief
    3. Bij een kleine winkel in je dorp of plaats te kopen (in plaats van online)
    4. De kringloopwinkel en week- of ruilmarkt eens af te struinen

    En… er zijn natuurlijk legio ‘oude’ circulaire marktplaatsen waar je voor een prikkie spullen kunt kopen die een tweede of derde leven verdienen, nog zonder dat daar een producent tussen hoeft te zitten. Een winkel met opgeknapte elektronica zoals Refurbed bijvoorbeeld. Wat dacht je van de kringloopwinkel, Marktplaats en eBay? Of één van de vele mogelijkheden om kleding een tweede leven te geven?

    Voor een aantal producten hebben we een flyer ontwikkeld met circulaire tips voor jouw huishouden:

    1. Cosmetica
    2. Interieur
    3. Kleding

  • Ga voor groen in plaats van grijs
    Wat is het?
    Of je nou op een flatje woont of op een boerderij, je hebt bijna altijd wel ergens ruimte om je omgeving een stukje groener te maken. Dat is is niet alleen gezonder, maar ook beter voor alle natuurlijke systemen om je heen. Denk bijvoorbeeld aan plantenbakken aan of op je balkon, een kleiner terras of oprit (minder stenen) of het planten van soorten die goed zijn voor allerlei beestjes. Wist je dat je in een natuurlijke en diverse tuin ook minder last hebt van onkruid en ziektes? 

    Waarom is het circulair?
    Tegels houden water tegen, hebben een negatieve CO2-footprint en bieden – behalve het mos dat je er af en toe met een mesje of hogedrukspuit tussenuit haalt – geen ruimte voor biodiversiteit. We weten inmiddels ook dat wijken en bedrijventerreinen met veel steen in een hete zomer véél heter worden dan plekken met meer groen. Een groene buurt zorgt er dus niet alleen voor dat je minder overlast hebt bij zware regenval, het voorkomt ook verdroging en biedt een fijner leefklimaat. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor insecten, amfibieën, vogels en kleine dieren. Soms is circulariteit niet zo tastbaar, maar hier kun op een leuke en makkelijke manier zelf mee aan de gang.

    Voor de fans: door eetbare of nuttige soorten te planten waar jij, of vogels en insecten, van kunnen eten draag je ook nog eens positief bij aan de voedselkringloop én bespaar je geld bij de supermarkt. 

    Hoe werkt het?

    Circulair leven is gelukkig niet altijd ingewikkeld. Minder stenen, meer groen. Simpel! Plan eens een weekendje in om samen tegels te wippen en langs een biologische tuinwinkel in de buurt. Het kan ook zijn dat er bij jou in de buurt een zadenbank of -bibliotheek is. Als je het leuk vindt is dat natuurlijk helemaal circulaire topsport. Je kan de verwijderde tegels natuurlijk weer hergebruiken door er nieuwe plantenbakken of paden van te maken. Heb je er geen bestemming voor? Breng ze dan naar de milieu straat!

    Ken je het project Operatie Steenbreek al? Het kan zijn dat er in jouw gemeente al een kennisnetwerk actief is. Zij kunnen je helpen met ervaringen en leuke tips voor jouw lokale omgeving. Bekijk hier de initiatievenkaart…

    Je kan op hun website ook als tuinbezitter informatie opdoen over een gezonde (nieuwe) bodem.

    Tip: hulp nodig bij het circulair ontwerpen of vormgeven van je nieuwe tuin of ‘groen’? In onze etalage kun je al een paar aanbieders vinden die hierbij kunnen ondersteunen. Je kunt dan het beste filteren op ‘beplanting’. 

Stap 4: Beter weggooien

  • Scheid en hergebruik je afval
    Groenafval

    Het beste is om ervoor te zorgen dat groente, fruit- en tuinresten geen afval worden. Voer het dus aan je kippen of wormen, of maak er zelf compost van. Als je dat niet kunt, dan gooi je het in de GFT-bak. Als jouw gemeente het GFT niet apart inzamelt, kijk dan eens in je buurt of er een stadstuin of ander inzamelpunt voor groene resten te vinden is.

    Meer informatie:

    Papier

    Papier heeft waarde en apart inzamelen doen we allemaal. Toch? Beter dan apart houden is om te zorgen dat je het niet binnen krijgt. Want voorkomen is altijd beter dan genezen. Zo stuurt de Belastingdienst steeds minder papieren post.

    Laat je bank, verzekeringsmaatschappij, vereniging weten dat je geen informatie op papier wilt hebben, maar bijvoorbeeld alleen nog per e-mail. De meeste organisaties hebben die mogelijkheid. Maak daar gebruik van!

    Plastic
    De plastic soep komt door de enorme hoeveelheden plastic die we gebruiken. Één van de initiatieven die is deels is gelukt is de uitbreiding van het stategieldsysteem naar kleine flesjes en blikjes. Als inwoner kun je twee belangrijke bijdragen leveren. Allereerst natuurlijk zo min mogelijk plastic gebruiken, en als je het gebruikt, probeer het dan opnieuw te gebruiken! Daarnaast kun je netjes je plastic recyclen. Let wel op! Wat er precies in de plasticcontainer mag, verschilt per gemeente. Soms is dat alléén plastic, soms plastic, blikjes en drankkarton en soms plastic, metalen en drankkarton. Kijk goed op de website van jouw gemeente hoe het bij jou in de buurt geregeld is!

  • Geef jouw spullen een tweede leven
    Wat is het?
    Lang verhaal kort: Verkoop of ruil spullen waar je zelf op uitgekeken bent. Vaak ben je hier al in meer of mindere mate mee bezig, bijvoorbeeld omdat ‘vintage’ helemaal jouw ding is. Je had er misschien nog niet bij stilgestaan dat dat niet alleen goed is voor je portemonnee en je hobby – maar ook voor een duurzame circulaire economie.

    Waarom is het circulair?
    Door spullen te verkopen die al zijn gebruikt voorkom je dat er nieuwe producten geproduceerd worden. Met alle uitstoot en al het land- en grondstoffengebruik die daar bij hoort. Dat positieve effect heb je dus ook als je spullen die jij niet meer nodig hebt weer in omloop brengt. Goed bezig!

    Wat kun jij doen?
    Er zijn legio ‘oude’ circulaire marktplaatsen waar je spullen kunt ruilen of verkopen die een tweede of derde leven verdienen. Een winkel met opgeknapte elektronica zoals Refurbed bijvoorbeeld. Wat dacht je van de kringloopwinkel, Marktplaats en eBay? Of één van de vele mogelijkheden om kleding een tweede leven te geven?

 

Wil je juist graag samen met buren of vrienden werken aan een circulaire samenleving? Bekijk dan onze tips & trics voor collectieve acties om de voetafdruk van je buurt te verkleinen…

Weet jij nog concrete acties die absoluut niet mogen ontbreken in dit overzicht? Stuur je idee snel door!